Zorg voor echte keuzes bij participatie
Uithoorn - Participatie is de heilige graal voor gemeenten. Een participatietraject inrichten is echter niet zo makkelijk. Want waar heb je als inwoner nu echt wat over te zeggen, en waar liggen keuzes al vast? Het probleem ligt niet alleen bij de gemeente, soms wil de inwoner op de stoel van de raad gaan zitten of wordt het algemeen belang vergeten. Maar het begint wel bij de gemeente. Verwachtingsmanagement is belangrijk, evenals zorgvuldigheid. Dat blijkt maar weer tijdens de informatiebijeenkomst over de inrichting van twee Uithoornse pleinen.
Waar gaat het over? Het Amstelplein en het gemeenteplein (het plein voor het gemeentehuis) worden onder handen genomen. Geen overbodige luxe. De pleinen zouden al eerder worden aangepakt. In 2018 werd begonnen met een onderzoek naar de wensen voor de pleinen. Daarna lag het project stil. Begin dit jaar is het plan uit de ijskast gehaald. De klankbordgroep, met daarin ondernemers en omwonenden, werd bij elkaar geroepen. Zij konden hun voorkeuren aangeven en bedenkingen en bezwaren meegeven.
De informatiebijeenkomst op 6 mei vindt plaats in de raadszaal. De opkomst valt tegen. De stemming zit er niet lekker in bij het begin van de bijeenkomst. Over de aard van de bijeenkomst bestond onduidelijkheid: in de krant stond inloopbijeenkomst, maar de bijeenkomst duurt tot 22 uur. Dat leidt tot onvrede bij een aantal bezoekers. Na wat geharrewar met de deskundigen over de informatie die gedeeld wordt deze avond – oud of nieuw – verlaten zij boos de zaal.
Hoofdbrekens
Dan is het woord aan de landschapsarchitect, die schetsen heeft gemaakt voor de inrichting van de pleinen. Die inrichting heeft hem wel wat hoofdbrekens gekost, want er zijn nogal wat variabelen om rekening mee te houden. Voor het Amstelplein geldt bijvoorbeeld dat er ruimte moet worden geboden aan de wekelijkse markt. Voor het gemeenteplein is sprake van een vreemde verkeerssituatie, waar fietsers en voetgangers een rare oversteek moeten maken. Is daar een oplossing voor te verzinnen? De architect heeft een poging gedaan en is begonnen met een leeg canvas. Nodig, want bij het gemeentehuis wordt het uitzicht op het Zijdelmeer – een unieke kwaliteit – verpest door parkeerplaatsen, de Kroningsboom en allerlei borden. Ook het kunstwerk staat in de weg. Op het Amstelplein gooien keerwanden roet in het eten. De terrassen staan bovendien te dicht op de gevel. Het geheel moet veel meer open en uitnodigend.
Keuzes
Er valt iets te kiezen qua inrichting, zoveel wordt duidelijk. Per plein zijn twee ontwerpen gemaakt. Voor het Amstelplein kan gekozen worden uit verschillende bestrating: antraciete klinkers of drie verschillende soorten natuursteen. Ook is er verschil in meubilair: kiest men voor hout of staal? En hoeveel plek krijgen de bomen? Komt het groen in een strakke omlijsting of wordt deze rond? Bij het gemeenteplein is het uitgangspunt om het Zijdelmeer wat naar voren te halen. De parkeerplaatsen verdwijnen grotendeels en krijgen een andere plek. Ook de bushalte wordt verplaatst en er wordt een ‘erf’ gecreëerd met behulp van de verharding, waarop weggebruikers samenkomen. Of dit veiliger is dan de huidige situatie wordt niet duidelijk. Het kunstwerk is verdwenen en de Kroningsboom is verplaatst. Vervolgens kan men kiezen uit een trap – de goedkoopste oplossing – of een soort brug. Ook daarin is weer wat te kiezen: een dure optie van architectonisch beton of een versie van staal. In het water kunnen platanen worden geplant – of niet. Er is echt wat te kiezen – aldus de architect. Daarin heeft hij gelijk, maar de keuzes hangen wel met elkaar samen. Kies je bij het Amstelplein voor stalen bankjes, dan is het logisch dat bij het gemeenteplein voor de stalen brug wordt gekozen. Hout staat dan wel ‘warm’, maar volgens de architect waren dergelijke bankjes in Heerlen al na een jaar verweerd.
Bomen
De bomen op het Amstelplein hebben nu te weinig ruimte, vertelt hij. In de nieuwe situatie krijgen ze meer ruimte. Er wordt ook een aantal bomen gekapt (vijf) en nieuwe aangeplant. In het tweede ontwerp krijgen de bomen weliswaar meer, maar nog altijd te weinig ruimte om te floreren. Waarom zou men dan voor die optie kiezen, vraag je je als toehoorder af. En zo worden meer keuzemogelijkheden door de architect ontraden. Waarom wordt een ontwerp voorgelegd als deze niet voldoet?
Zo krijg je het gevoel dat je als inwoner niet serieus wordt genomen. Helemaal niet als blijkt dat de stem van de inwoners slechts deels meetelt in het geheel. Op basis van de input wordt een definitief ontwerp gemaakt, waarover het college en de raad beslissen. Dan pas zijn de uiteindelijke kosten duidelijk. In hoeverre heeft inspraak of participatie in dit geval zin? En worden zorgen van omwonenden over geluidsoverlast en de verkeerssituatie echt meegenomen? Leden van de klankbordgroep zijn kritisch, ze hebben deze bezwaren al eerder geuit. De betrokken ambtenaren reageren geprikkeld. Begrijpelijk wellicht, maar het helpt niet.
Wat beklijft? Participatie moet, maar leg inwoners wel oprechte keuzes voor. Een ontwerp voorleggen en deze vervolgens ontraden heeft weinig zin. Daarmee wordt enkel goodwill en tijd verspild.
Blijf op de hoogte van de inrichting van de pleinen via www.uithoorndenktmee.nl.
Dit artikel verscheen eerder in de zomereditie van UithoornZ Magazine, nummer 13.