De tram komt eraan: alles over de Uithoornlijn (deel 1)
Uithoorn - Wethouder Jan Hazen kan niet wachten tot de Amsteltram straks officieel in Uithoorn rijdt. Hij kijkt als verantwoordelijk wethouder tevreden terug op het complete totstandkomingstraject. ‘De samenwerking tussen alle partijen is bijzonder goed verlopen en de overlast is binnen de perken gebleven,’ zegt hij.
Hazen is trots: ‘Ik ken geen gemeente van 30 duizend inwoners die een eigen tram heeft. We hebben voor een acceptabel bedrag een robuuste toekomstbestendige ov-verbinding gekregen, wat dat betreft lag de doortrekking enorm voor de hand. Natuurlijk zal het in het begin even wennen zijn, maar vergeet niet dat deze tramlijn is aangelegd voor de komende 60 jaar.’
Toen de eerste plannen voor een doortrekking van de tram naar Uithoorn in 2015 op tafel kwamen was Hazen nog raadslid. Hazen legt uit waarom de doortrekking van de tram vanuit Amstelveen destijds logisch was. ‘Toen duidelijk werd dat metrolijn 51 zou verdwijnen had de nieuwe tramlijn tussen Station Amsterdam Zuid en Amstelveen Westwijk een nieuw rangeerterrein nodig met alle bijbehorende voorzieningen. Dat werd op 1,5 kilometer afstand van de gemeentegrens met Uithoorn gerealiseerd. Het was voor de Vervoerregio Amsterdam een perfecte kans om de tram door te trekken naar Uithoorn op de oude spoordijk, waar vroeger stoomtreinen reden. De kosten konden beperkt blijven door de spoordijk die er al meer dan honderd jaar lag te benutten.’
Het was een logisch plan dat de Vervoerregio voorlegde, maar het kende ook veel weerstand en natuurlijk moesten er financiële kaders worden gesteld. De gemeenteraad worstelde met voors en tegens. ‘Veranderingen zijn natuurlijk altijd lastig en er ontstonden heftige discussies,’ zegt Hazen. ‘Vooral inwoners die dicht bij het tracé woonden, waren bevreesd voor overlast en hun privacy. Ze vroegen zich af waar het goed voor was dat die tram straks door hun achtertuin zou rijden. Ze vreesden ook voor waardedaling van hun woningen.’
Belangrijk
Toch liet de gemeenteraad zich uiteindelijk overtuigen. Belangrijke redenen waren dat de bus richting Amstelveen en Amsterdam steeds vaker in de file stond, weet Hazen nog. ‘Het wegennet slibde dicht. De gemeenteraad realiseerde zich daarbij ook dat Station Amsterdam Zuid met een aansluiting op de Noord/Zuidlijn een steeds belangrijker knooppunt zou worden en dat het een flinke tour was om daar te komen vanuit Uithoorn. Met de tram gaat dat een stuk sneller. Daarnaast woog mee dat de trams elektrisch waren en dus milieuvriendelijker dan de dieselbussen. We konden toen niet voorzien dat veel bussen in de loop der jaren elektrisch zouden gaan rijden,’ zegt Hazen. Hazen is zeker de inspanningen van zijn voorganger wethouder Marvin Polak niet vergeten. ‘Hij heeft destijds heel veel kolen uit het vuur gehaald. Er was in de beginfase veel kritiek op het plan, maar hij bleef standvastig en wist uiteindelijk de steun van de voltallige gemeenteraad te krijgen voor de doortrekking. Ik ervaar het als eervol dat ik als zijn opvolger het traject de afgelopen jaren heb mogen afronden,‘ aldus de wethouder.
Buslijn blijft
‘Wat we in Uithoorn altijd heel belangrijk hebben gevonden is dat er een goede verbinding blijft met de scholen
in Amstelveen, maar ook met het VU-ziekenhuis, het Leidseplein en natuurlijk Station Zuid in Amsterdam. We hebben daarom in het contract bedongen dat naast de tram een buslijn naar Amstelveen behouden zou blijven, zodat men kan overstappen op de belangrijke noordroute die langs het VU-ziekenhuis loopt. Dat naast de nieuwe tram een buslijn en ook de nachtbus overeind blijft krijgt wat weinig aandacht. Het is dus niet zo dat de bussen
straks helemaal weg zijn, maar het is wel zo dat de bussen straks met een lagere frequentie rijden.’
Betrouwbaarheid
De wethouder maakt zich geen grote zorgen over de betrouwbaarheid van de Amsteltram. Hij noemt het een groot voordeel dat de Amsteltram (tramlijn 25) al sinds december 2020 in gebruik is tussen Amstelveen en Amsterdam Zuid en dat de tram ook nog een half jaar uitvoerig getest is op het Uithoornse tracé. ‘Een heleboel kinderziektes zijn er al uit. Kijk, het zijn moderne trams bomvol software en het blijft natuurlijk techniek. Er kan altijd wat misgaan, maar dat geldt ook voor elektrische bussen.’
Robuuster
Hazen benadrukt dat er diverse maatregelen zijn genomen om de lijn robuuster te maken: ‘Bij Uithoorn Station is een derde spoor aangelegd, zodat trams uit kunnen wijken mocht dat nodig zijn. Ook is er bij het busstation een extra wissel aangelegd en heeft de tram een dubbele bovenleiding gekregen in plaats van een enkele.‘
Hazen prijst de expertise van de betrokken partijen bij de aanleg: ‘Van de Vervoerregio en bouwer Dura Vermeer tot aan het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en GVB, het overleg tussen alle partijen - en dat waren er echt heel veel - is altijd heel erg goed geweest. Het tracé is uiteindelijk ook mooi ingepast en bewoners zijn daar ook goed bij betrokken geweest. De oude spoorlijn was voor de aanleg verwilderd en begroeid en was een soort groene wandelroute geworden. Het is logisch dat bewoners er moeite mee hadden toen dat allemaal werd kaal getrokken, maar ik ben ervan overtuigd dat er over een paar jaar weer een echt groene zone ontstaat mede door de investering in het Legmeerbos, waar ook een financiële compensatie van gekapte bomen op de spoordijk voor beschikbaar is gesteld.’
Foto door Jorrit Lousberg
Hazen denkt ook zeker dat de tram kansen biedt aan het centrum van Uithoorn. ‘Ik verwacht echt niet dat Amsterdam hier massaal komt winkelen, maar voor een dagje uit is de tram ideaal. Je stapt uit op het terras aan de Amstel.’
Kus
Hazen bezocht gedurende de bouw regelmatig de bouwlocaties, mocht inmiddels al proefritjes maken met de nieuwe tram en heeft zijn vakantie verzet om de feestelijke opening straks bij te kunnen wonen. Hij kijkt uit naar de openingsdag en haalt een fraai artikel van Jan Maarten Pekelharing aan met de titel ‘De Amsteltram kust Station Uithoorn wakker,’ dat te lezen is op de historische website Oneindig Noord-Holland. ‘Daarin wordt beschreven hoe de stoomtrein in 1915 voor het eerst vanuit Amsterdam naar Uithoorn reed. Tweeduizend
Amsterdammers stonden toen in de rij om het polderland ten zuiden van Amsterdam te ontdekken.’ Zo’n 100 jaar later herhaalt de geschiedenis zich min of meer. ‘De Amsteltram die Station Uithoorn wakker kust,’ zo kunnen we dat zeker zien,’ besluit Hazen.
Dit artikel verscheen eerder in de zomereditie van UithoornZ Magazine, nummer 13.